Kradzież i przywłaszczenie to dwa różne terminy opisujące różne działania w kontekście
przestępstw przeciwko mieniu. Ww. pojęcia są często mylone. Przywłaszczenie cudzej rzeczy
stanowi kradzież, ale można wyróżnić również osobne przestępstwo związane z zaborem
mienia zwane przywłaszczeniem. Poniżej postaramy się wyjaśnić najistotniejsze różnice.
W obu przypadkach mamy do czynienia z pozbawieniem właściciela władztwa nad rzeczą.
Różnica polega sprowadza się do tego, w jaki sposób sprawca wszedł w posiadanie cudzej
rzeczy. Tytułem przykładu można wskazać powierzenie osobie trzeciej rzeczy ruchomej, np.
wiertarki. Jeżeli właściciel zażąda zwrotu użyczonego narzędzia, a osoba, której powierzono
przedmiot nie chce go oddać lub dokonała jego sprzedaży, jej zachowanie wypełnia
przesłanki czyn zabronionego określanego mianem przywłaszczenia. W przypadku, gdy rzecz
ruchoma została zabrana wbrew woli jej właściciela lub bez jego wiedzy, np. sprawca zabrał
wiertarkę z placu budowy, mamy już do czynienia z kradzieżą. Przestępstwo przywłaszczenia
zostało określone w art. 284 kodeksu karnego, który stanowi:
„§ 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na
wniosek pokrzywdzonego.”
Jak wskazano wyżej z kradzieżą mamy do czynienia wtedy, gdy sprawca pozbawia władztwa
nad rzecz ruchomą inną osobę – zabiera rzecz z zamiarem zawładnięcia ją i zachowuje się,
jakby był jej właścicielem. Przestępstwo kradzieży penalizuje art. 278 kodeksu karnego
zgodnie z którym:
„§ 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. Tej samej karze podlega, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą kartę uprawniającą
do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program
komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1, 1a lub 2 podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3a. Kto dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia
wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek
pokrzywdzonego.
§ 5. Przepisy § 1, 3, 3a i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii.”
Wyżej wymienione czyny zabronione to tzw. czyny przepołowione – mogą stanowić
przestępstwo lub wykroczenie, w zależności od wartości mienia. Zgodnie z art. 119 §
1. Kodeksu wykroczeń „ Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej
wartość nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo
grzywny”.