Sprzedawca powinien wydać resztę jeżeli kwota zapłacona przez klienta przekracza cenę
zakupu, klient oczekuje reszty i nie zadeklarował, że nie trzeba jej wydawać, a transakcja
odbywa się w sposób, który wymaga rozliczenia gotówkowego (np. płatność gotówką w
sklepie stacjonarnym). Zgodnie z art. 535 kodeksu cywilnego (dalej kc) „Przez umowę
sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu
rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę”. Powyższe
oznacza, że kupujący ma zapłacić cenę, a sprzedawca wydać towar. Z tego wynika, że
sprzedawca ma obowiązek wydać resztę, ponieważ klient przekazał nadmiar pieniędzy, które
wciąż należą do niego. Problem pojawia się wtedy, gdy sprzedawca nie ma jak wydać reszty,
ponieważ nie ma bilonu lub odpowiednich banknotów. Umowa sprzedaży jest dwustronnie
zobowiązująca – każda ze stron ma swoje prawa i obowiązki. Kupujący powinien zapłacić
cenę i sposób płatności powinien być z zgodny z zasadami określonymi w art. 354 kc
„Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający
jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją
w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom”.
Sprzedający może zatem zwrócić się do klienta o odliczoną kwotę. Z drugiej strony nie może
odmówić sprzedaży bezpodstawnie. Zgodnie z art. 135 kodeksu wykroczeń „Kto, zajmując
się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie
gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez
uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru, podlega karze grzywny”.
Przepisy nie są zatem jednoznaczne. Należy kierować się zdrowym rozsądkiem i nie
dokonywać płatności środkami pieniężnymi nieproporcjonalnymi do ceny produktu, np.
banknotem o nominale 200 zł za bułkę w piekarni. Pewnym rozwiązaniem może być płatność
elektroniczna, głównie kartą. W takim przypadku sprzedawca traci jednak pieniądze na
prowizję banku i operatora terminala płatniczego.
Warto mieć na względzie, że sprzedawca nie może co do zasady uzależniać sprzedaży
towaru od płatności elektronicznej. Zgodnie z art. 59ea ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o
usługach płatniczych „Akceptant nie może uzależniać zawarcia z konsumentem umowy o
świadczenie usługi lub umowy sprzedaży towaru od dokonania zapłaty w formie
bezgotówkowej ani odmówić przyjęcia zapłaty od konsumenta znakami pieniężnymi
emitowanymi przez NBP”.
